Europejski Bank Centralny – finansowa tarcza Unii Europejskiej

Europejski Bank Centralny (EBC) z siedzibą we Frankfurcie nad Menem jest jedną z instytucji Unii Europejskiej. Jego głównym celem istnienia jest trudny proces zarządza wspólną walutą euro oraz ochrona stabilności cen na terenie Unii Europejskiej. Bank ma za zadanie także kształtować i wdrażać politykę gospodarczą i pieniężną UE. Dodatkowo bank odpowiada za utrzymanie stabilności systemu finansowego – w drodze sprawowania nadzoru nad rynkami i instytucjami finansowymi Unii Europejskiej.

W swojej misji Bank współpracuje z bankami centralnymi wszystkich 27 krajów członkowskich UE, które stanowią Europejski System Banków Centralnych (ESBC). Bank koordynuje również ścisłą współpracę między bankami centralnymi w strefie euro – „eurosystemu” obejmującej 17 krajów UE, które dotychczas przyjęły euro, jako swoją walutę obiegową.

Podstawowe zadania banku zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską (artykuł 105 ust. 2) to: definiowanie i realizacja polityki pieniężnej strefy euro; przeprowadzanie operacji walutowych; utrzymywanie oficjalnych rezerw dewizowych państw strefy euro i zarządzanie nimi (zarządzanie portfelem); wspieranie sprawnego działania systemów płatniczych. Inne zadania banku to: emisja banknotów – bank ma wyłączne prawo wydawania zgody na emisję banknotów na obszarze euro. Prowadzenie statystyki – bank, we współpracy z krajowymi bankami centralnymi, gromadzi pochodzące od władz krajowych lub bezpośrednio od podmiotów gospodarczych informacje statystyczne niezbędne do wykonywania swoich zadań. W zakresie stabilności finansowej i nadzoru finansowego – Eurosystem przyczynia się do sprawnego prowadzenia polityki realizowanej przez właściwe władze, zwłaszcza w kontekście nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi oraz stabilności systemu finansowego. Niezwykle ważne są kompetencje w zakresie współpracy międzynarodowej i europejskiej – bank w tym celu utrzymuje kontakty z odpowiednimi zewnętrznymi podmiotami, zarówno unijnymi jak i międzynarodowymi.

Siłą Europejskiego Banku Centralnego jest pełna niezależność tej instytucji. Bank jest instytucją w pełni niezależną. Bank, ani żaden inny narodowy bank centralny Eurosystemu, ani też żaden z członków ich organów decyzyjnych nie może zwracać się do żadnej instytucji o instrukcje ani przyjmować takich instrukcji. Co ważniejsze – zasady niezależności muszą przestrzegać również wszystkie instytucje UE oraz rządy państw członkowskich.

Na początku kryzysu w Europie mieliśmy do czynienia z serią interwencji ze strony rządów narodowych, którym towarzyszyła nasilająca się presja na banki centralne w przedmiocie oddziaływania na rynek finansowy i gospodarkę. Europejski Bank Centralny nie stał z boku, dokonując interwencji bardzo intensywnych i zakrojonych działań głównie poprzez wykorzystanie instrumentów polityki monetarnej (we współpracy z bankami innych liczących się globalnie podmiotów).

To bankowi zawdzięczamy utrzymanie płynności instytucji bankowych, w tym kontekście sprawdził się on, jako bank-banków, gwarantując zachowanie płynności całego systemu. Wraz z rozwojem kryzysu bank dokonał obniżenia stóp procentowych oraz uruchomił dodatkowe środki zwiększające płynność rynku – pilnie uważając na inflację.

W efekcie konsekwentnej i spokojnej polityki nastąpiło wyhamowanie wahań i ograniczenie ryzyka, co do wypłacalności całych państw Eurolandu. Nie uchroniło to banku przed koniecznymi interwencjami na rynku długu, poprzez skupowanie niemogących znaleźć zbytu papierów. Było to w pewnym sensie odejście od pryncypiów wspólnej polityki finansowej Eurostrefy, albowiem nagle się okazało, że jednak wszyscy odpowiadają za długi niektórych! Chociaż, nie można ukrywać faktu, że właśnie to działanie banku wywołało największą akceptację polityków, w tym tych najważniejszych w Unii.

Bank bez wątpienia sprawdził się w kryzysie – może nie uratował Europy przed kryzysem, albowiem tego nie da się zrobić, gdyż kryzys wyszedł ze stadium finansowego i silnie ewoluował w stronę kryzysu cywilizacyjnego. Jednakże jego postawa umożliwiła osłonięcie części krajów przed efektem rozlewania się stanu zapaści i upadku. Po prostu, gdyby nie jego działania, to w miejscu gdzie dzisiaj jest Grecja byłyby Włochy i Hiszpania, a Francja staczałaby się po równi pochyłej. O Grecji mówilibyśmy już w kategoriach wojny domowej lub innego rodzaju eskalacji kryzysu.

Działania banku dały zagrożonym krajom najważniejszą składową walki z kryzysem, jaką jest czas. Bez tego już dawno byśmy polegli i nasz świat by się zmienił. Dlatego należy wspierać politycznie inicjatywę Europejskiego Banku Centralnego i jego działania, a przede wszystkim niezależność – gwarantującą zdrowy rozsądek w patrzeniu na stan gospodarki europejskiej.

[Źródło] Oficjalna strona Unii Europejskiej http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/ecb/index_pl.htm (data dostępu 10.01.2013r.)